Kronik stres, tempolu giden bu dünyada, yaşamın her kesiminden bireylerini etkileyen bir durum haline gelmiştir. Günlük yaşamın gereksinimleri artmaya devam ettikçe kronik stresin yaygınlığı da artmaktadır.
Anlık kaygı ve rahatsızlık hissine göre daha uzun süren stres, düşüncelerimizi ve eylemlerimizi yöneten beyne zarar verebilir. Bu yazıda, kronik stresin beyin üzerindeki etkilerine ulaşmış olacaksınız.
Kronik Stres Nedir?
Stres, zorlu durumlarla başa çıkmamıza yardımcı olmak için tasarlanmış bir tepkidir. Fakat stres kronikleştiğinde vücut sürekli olarak artan bir uyanıklık durumuna girer ve kortizol ve adrenalin gibi stres hormonlarının salınmasını tetikler. Stres hormonları uzun süreli aşırı miktarda salındıklarında hasara yol açabilmektedir.
Yüksek kortizol seviyelerine uzun süreli maruz kalma, beyindeki, özellikle de hafıza ve öğrenme için hayati önem taşıyan hipokampustaki yapısal değişikliklerle bağlantılıdır.
İlginizi Çekebilir: Fiziksel ve Zihinsel Sağlık İçin Stresi Yönetmek
Kronik Stres ve Bilişsel Fonksiyon Bozuklukları
Kronik stresin beyin üzerindeki en belirgin etkilerinden biri bilişsel fonksiyonlar üzerindeki etkisidir. Yapılan araştırmalara göre, strese uzun süre maruz kalmanın hafızayı, dikkati ve karar verme yeteneğini olumsuz etkileyebileceğini göstermiştir.
Stres kaynaklı değişikliklere karşı savunmasız olan hipokampus, boyutu ve işlevselliğinde azalma yaşar. Bu sadece yeni anılar oluşturma yeteneğini tehlikeye atmakla kalmaz, aynı zamanda beynin yeni bilgi ve deneyimlere uyum sağlama kapasitesini de engelleyebilir.
Kronik Stres ve Duygusal Problemler
Kronik stresin duygular üzerine etkisi ise, anlık gerginlik hissinin ötesine geçmektedir. Duyguların işlenmesinden sorumlu bir bölge olan amigdala, kronik strese yanıt olarak hiperaktif hale gelir.
Bu artan aktivite, duygusal tepkilerin artmasına sebep olarak anksiyete ve depresyon gibi duygudurum bozukluklarına karşı hassasiyetin artmasını da tetikleyebilir.
Zamanla ruh halini düzenlemekten sorumlu olan nörotransmitterlerin dengesi bozulur ve duygusal problemlerin yaşanmasını arttırmaktadır.
Nörodejeneratif Kaygılar
Yapılan son araştırmalar, kronik stres ile Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif bozuklukların artan riski arasında potansiyel bir bağlantıyı ortaya çıkardı.Kronik stres beynin yaşlanma süresini hızlandırarak beta-amiloid gibi zararlı proteinlerin birikmesine yol açar.
Bu proteinler aşırı miktarda mevcut olduklarında normal beyin fonksiyonlarına müdahale eden plaklar oluşturur ve sonuçta nörodejeneratif hastalıkların ortaya çıkmasına veya ilerlemesine sebep olabilir.
İlginizi Çekebilir: Stres İle İnme Arasındaki 5 Temel İlişki
Kronik stres yalnızca geçici bir durumu değildir; bilişsel ve duygusal sağlığımızın temelini yeniden şekillendirebilecek yaygın bir sağlık problemidir. Zihinsel sağlığa önem vererek, kronik stresin beyin üzerindeki uzun vadeli etkisini azaltabilir, dayanıklılığı geliştirebilir ve beyin sağlığını korumaya katkı sağlayabilir.
Okumaya Devam Edin: İnme – Felç Strese Bağlı mıdır?
Bu makale İstanbul Rehabilitasyon Akademisi Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmış ve onaylanmıştır.
