İnme, beyindeki kan dolaşımının aniden bozulması nedeniyle gelişen acil tıbbi bir durumdur. Beyindeki kan dolaşımı beyin kanaması (hemorajik inme) veya beyin damar tıkanıklığı (iskemik inme) nedeniyle bozulabilir.
Beynimizdeki sinir hücreleri yaşamak için sürekli oksijen ve besin desteğine ihtiyaç duyarlar. Bu desteğin kesilmesi durumunda sinir hücreleri birkaç dakikadan sonra ölmeye başlar ve kalıcı beyin hasarı gelişir. Bu nedenle inme belirtileri fark edilir edilmez kişinin sağlık kuruluşuna ulaştırılması hayati önem taşır. İnme tedavisi ne kadar erken başlarsa beyin hasarı o kadar az olacaktır.
Dolayısıyla inme belirtilerini bilmek çok önemlidir. Bir kişinin inme geçirdiğinden şüpheleniyorsanız hemen 112’yi aramalısınız.
İnme Belirtileri Nelerdir?
Bir kişinin inme geçirdiğini hızlıca anlamak için yüzü, kolları ve konuşmayı değerlendirmek gerekir.
- Yüz: Kişiden gülümsemesini veya dişlerini göstermesini isterseniz yüzünün bir yarısı donuk kalır.
- Kollar: Kişiden iki kolunu da yukarı kaldırmasını ve öyle tutmasını istediğinizde bunu yapamaz, bir kolu güçsüz kalır.
- Konuşma: Kişinin konuşması bozulabilir veya hiç konuşamayabilir.
Eğer bu belirti ve bulgulardan biri veya daha fazlası varsa hiç zaman kaybetmeden 112’yi aramak gerekir. İnme belirtileri hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
İnme Neden Olur?
İnme, temelde beyindeki kan dolaşımının bozulması nedeniyle olur. Beyindeki kan dolaşımı iki nedenle bozulabilir:
- Beyin Damar Tıkanıklığı (İskemik İnme): Beyindeki kan dolaşımı, damarın tıkanması veya vücudun başka bir yerinden gelen pıhtının tıkaması sonucu durur. Tüm inmelerin yaklaşık %85’i iskemik karakterdedir.
- Beyin Kanaması (Hemorajik İnme): Beyinde zayıflamış bir damarın çatlaması ve kanaması sonucu oluşur.
Bazen inme belirtileri ortaya çıktıktan sonra 24 saatten kısa süre içinde tamamen kaybolur. Bu duruma Geçici İskemik Atak (Geçici İnme) denir. Geçici iskemik atak, daha ciddi bir inme için uyarı niteliğindedir. Bu nedenle belirtiler kaybolsa dahi nedeni araştırılmalı ve risk faktörleri kontrol altına alınmalıdır.
Detaylı bilgi için: “Geçici İskemik Atak Nedir?“
İnme Risk Faktörleri Nelerdir?
İnme çok büyük oranda önlenebilir bir hastalıktır. İnme için başlıca risk faktörleri şunlardır:
- Sigara kullanmak
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- Şeker hastalığı (diyabetes mellitus)
- Kalp ritim bozukluğu (atriyal fibrilasyon)
- Kolesterol yüksekliği
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Ailede inme öyküsü bulunması
- İleri yaş
İnme genelde yaşlı hastalığı olarak bilinir ve gerçekten de yaş ilerledikçe inme geçirme riski artar. Ancak orta yaş döneminde, gençlik yıllarında ve hatta çocuklarda da inme görülebilir. Farklı yaşlarda geçirilen inmenin vücuda etkisi, tedavisi ve iyileşme süreci de farklı olacaktır.
İnme Önlenebilir!
İnme risk faktörlerinin büyük bir kısmı değiştirilebilir. Koruyucu önlemler alarak gerçekleşebilecek inme vakalarını %80 oranında azaltmak mümkündür. Bunun için sağlıklı beslenmeli, düzenli egzersiz yapmalı, fazla kilolardan kurtulmalı ve sigarayı bırakmalısınız.
Ayrıca tansiyon yüksekliği, kolesterol yüksekliği, şeker hastalığı ve kalp ritim bozukluğu gibi bir hastalığa sahipseniz ilaçlarınızı düzenli kullanmalı ve doktor kontrollerini aksatmamalısınız. Özellikle geçmişte inme veya geçici iskemik atak geçiren kişilerde yeniden inme geçirme riski yüksektir. Bu nedenle yaşam tarzına önem göstermek gerekir.
İnme (Felç) Tedavisi Nasıl Yapılır?
İnme tedavisi inmenin tipine, nedenine ve etkilediği beyin bölgesine göre değişiklik gösterir. Acil tıbbi tedavilerde ilaç tedavileri, girişimsel yöntemler veya ameliyat uygulanabilir.
İnme Sonrası İyileşme Süreci – İnme Rehabilitasyonu
Acil tıbbi müdahaleler sonrası hayati fonksiyonlar kontrol altına alındıktan hemen sonra fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci başlar.
İnme, beyin hasarına neden olur ve ölen beyin hücreleri iyileşemez. Ancak inme bölgesinin etrafında, ödem nedeniyle kısmi hasarlanan beyin hücreleri iyileşebilir. Ayrıca beynin kendini yeniden adapte edebilme, yani nöroplastisite özelliği sayesinde, beynin sağlam kısımları hasara uğrayan hücrelerin fonksiyonlarını üstlenebilir.
Nöro-rehabilitasyon ve robotik rehabilitasyon uygulamaları ile beynin yeniden öğrenme süreci hızlandırılır ve inme nedeniyle gelişen felcin önlenmesi amaçlanır. Fizik tedavinin erken dönemde başlaması, iyileşme oranını artırır.
İlginizi Çekebilir : “İnme (Felç) Tedavisinde Robotik Fizik Tedavi Cihazları“
İnme sonrası fizik tedavi, hastanın durumuna göre hastanede yatarak veya ayaktan tedavi şeklinde uygulanabilir. Yatılı fizik tedavi dönemi ortalama 2 ay sürer. Bu süre inmenin şiddetine göre değişiklik gösterir ve şiddetli inmelerde 1-2 yıla kadar sürebilir.
İnmenin şiddetine göre, hasta tam veya tama yakın şekilde iyileşebilir. Bazı fonksiyonlarda iyileşme olmayabilir. Bu durumda o fonksiyona destek sağlayacak yardımcı cihazların kullanılması gündeme gelir. Taburcu olan hastalar evde egzersizlerine devam etmeli ve daha iyi olmak için çalışmayı bırakmamalıdırlar. Esasında iyileşme süreci aylar, yıllar ve hatta ömür boyu devam edebilir.
Okumaya devam edin : “Yatılı Kapsamlı Fizik Tedavi“
İnme Hastaları İçin Egzersizler
Egzersiz, fizik tedavinin önemli bir kısmını oluşturur. Pek çok egzersiz evde de uygulanabilir. Eklem tutukluğu, kas güçsüzlüğü, denge kaybı, görme bozuklukları, hafıza sorunları gibi farklı sorunlara özel egzersizler bulunmaktadır. İnme geçirmiş bireylerin iyileşme süreçlerini devam ettirmek için uygulayabilecekleri egzersizlere aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz:
