Nörolojik rehabilitasyon alanında, yani nöro-rehabilitasyonda, bizler temel olarak beyin hasarını tedavi ederiz. Beyin kanaması, beyin damar tıkanıklığı, trafik kazası sonucu kafa travması, beyin tümörü veya ateşli silah yaralanması beyinde hasara neden olur. Dolayısıyla beyin hasarının, ister kanamaya bağlı isterse silah yaralanmasına bağlı olsun, tedavi edilmesi mümkündür.
Ateşli silah yaralanmasına bağlı beyin hasarında, beynin hangi bölgesinin ve hangi dokuların ne kadar zarar gördüğü iyileşme derecesini belirleyen en önemli faktörlerdir. Bu durumun bilinmesi ve tedavide buna göre bir stratejinin belirlenmesi gerekir.
Beyin Hasarı Tedavisinde Zaman = Beyin Demektir
İngilizce’ de “time is brain” olarak kullanılan terimi Türkçe ’ye zaman = beyin olarak çevirebiliriz. Peki zaman = beyin ne demek? Mümkün olan en hızlı şekilde tıbbi imkana ulaşın demek. Bu prensip ilk müdahale için de sonrasındaki rehabilitasyon süreci için de geçerlidir. İlk müdahale ne kadar hızlı olursa beyinde oluşacak hasarı engelleme ihtimali o kadar fazladır. Silahlı yaralanma sonrası beyinde oluşabilecek kanama ve ödem boşaltılıp sağlıklı beyin dokusunun hasar görmesi önlenebilir.
Hasar Gören Beyin Hücreleri Yeniden İyileşir Mi?
Beyin dokusunda doğrudan hasar gören ve ölümü gerçekleşen beyin hücrelerinin yeniden iyileşmesi mümkün değildir. Ancak hasar gören beyin bölgesinin etrafında kısmi hasarlanmış veya ödemden dolayı bası altında kalmış hücrelerin erken müdahale ile yeniden iyileşmeleri ve fonksiyonlarını geri kazanmaları mümkündür.
Fizik Tedavi Süreci En Erken Dönemde Başlamalıdır
Acil tıbbi müdahalede olduğu gibi fizik tedavi sürecinde de zaman çok önemlidir. Beynin iyileşme potansiyelini uyarmak ve kaybedilen fonksiyonları geri kazanmak için mümkün olan en erken dönemde fizik tedavi rehabilitasyon uygulamaları başlamalıdır. Hastanın yoğun bakım, nöroloji veya beyin cerrahisi kliniklerinde acil tıbbi tedavileri bittikten sonra ve hastanın durumu stabil hale geldiğinde kapsamlı fizik tedavi hizmeti alabileceği bir kliniğe nakledilmesi gerekir.
Kapsamlı fizik tedavi kliniğinde, fizik tedavi ve rehabilitasyon uzman hekimi eşliğinde birçok branştan hekim, fizyoterapist, fizik tedavi teknikeri ve uzman sağlık personeli hastanın iyileşmesi için birlikte çalışırlar. Kapsamlı fizik tedavide hastaya fizyoterapi, iş-uğraşı terapisi, elektroterapi, yutma bozukluğu varsa yutma terapisi, konuşmada bozukluk mevcutsa konuşma terapisi ve robotik rehabilitasyon uygulamaları yapılmalıdır.
