Beyin Hasarı Tedavisi

Hızlı Erişim

Beyin hasarı neden olur? Belirtileri nelerdir?

Beyin hasarı tedavi edilebilir mi?

Beyin hasarı tedavisi nasıl yapılır?

1. Beyin hasarı neden olur? Belirtileri nelerdir?

Beyin hasarının nedenleri travmatik ve travma dışı hasarlar olarak ikiye ayrılabilir;

Travmatik Beyin Hasarları:

Düşme sonucu alınan fiziksel darbeler
Trafik kazaları,
İş kazaları,
Ateşli silahlarla yaralanmaları
Darp gibi olaylar travmatik beyin hasarına neden olmaktadır.

Travma Dışı Hasarlar:

Beyin tümörüne bağlı hasarlar,
Beyin zarı veya beyin dokusu enfeksiyonu (menenjit veya ensefalit),
Soba gazı ve toksik diğer gazlar veya kurşun zehirlenmesi
Kalp durmasına bağlı beynin oksijensiz kalması (hipoksik-anoksik iskemik beyin hasarı),
Alzheimer, Parkinson, Huntington gibi dejeneratif nörolojik hastalıklar travma dışı beyin hasarına yol açabilir.

Beyin hasarının başlıca belirtileri; bilinç bulanıklığı, kol veya bacakta uyuşma, güç kaybı, kusma ve nöbettir.

Beyin hasarına bağlı olarak kol veya bacakta meydana gelebilen güçsüzlük gibi durumlar ilk bakışta anlaşılabilen belirtilerdir. Fakat beyin hasarı zihinsel, duygusal ve davranışsal belirtilere de neden olur ve bunların hasta ve çevresindeki kişiler tarafından anlaşılması daha güç olabilir.

İlginizi Çekebilir; ”Travmatik Beyin Hasarı Komplikasyonları”

2. Beyin hasarı tedavi edilebilir mi?

Evet, günümüzde cerrahi ve acil yardım yöntemlerinin ileri düzeye erişmesi ile travmatik beyin hasarı kaynaklı ölümler azalırken; beyin hasarının sebep olduğu bilişsel ve fiziksel fonksiyon kayıpları Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, Robotik Fizik Tedavi ve NöroRehabilitasyon yöntemleriyle tedavi edilebilmektedir.

3. Beyin hasarı tedavisi nasıl yapılır?

Beyin hasarı sebebiyle hastalar beyin ameliyatları ve akut yoğun bakım süreçlerinin hemen ardından Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon kliniklerinde, özellikle NöroRehabilitasyon ve Robotik Fizik Tedavi Merkezlerinde, kapsamlı bir Fizik Tedavi ve Tıbbi Tedavi programına alınmaktadır. Hastanın erken dönemde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon tedavi sürecine başlaması;

Yürüme
El – kol kullanma
Yemek yeme
Konuşma
Sosyal kabiliyetlerini geri kazanma başarısını artıran en önemli etkenlerden biridir.

Beyin hasarı, her hasta için kendine özgü sonuçlara yol açar ve beyin hasarı tedavisi için herkese uygulanabilecek standart bir program yoktur. Beyin hasarı tedavisinde, hastanın kişisel bağımsızlığına kavuşması ve toplumsal hayata geri dönmesi amaçlanır.

Beyin hasarı olan hasta, zaman kaybetmeden özelleşmiş rehabilitasyon servislerinde tedavi edilmelidir. Rehabilitasyon uygulamaları kişinin tıbbi durumu buna müsait olduğu andan itibaren başlar. Beyin hasarlı hastanın rehabilitasyondan fayda görebilmesi için;

Tıbbi durumu stabil olmalı (hayati tehlikeyi atlatmış olmalı),
Öğrenme kapasitesi mevcut olmalı,
Rehabilitasyon uygulamalarına katılım gösterebilmeli,
Tedavi süresini yeterince tolere edebilmelidir.

İyileşme sürecinin geciktiği beyin hasarlı hastalarda aralıklı rehabilitasyon programı uygulanabilir. Bu programda hasta belli aralıklarla hastanede yatılı kapsamlı fizik tedavi görür ve diğer zamanlarda eve taburcu edilebilir. Bu yaklaşımın amacı hastaya fonksiyonel kazanım sağlayabileceği dönemlerde yoğun rehabilitasyon uygulamaktır.

Rehabilitasyon ortamının hastanın iyileşmesine yardımcı olacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Oda hijyeni ve mahremiyeti sağlanmalıdır. Mümkün olan durumlarda hastanın tek kişilik odada kalması gerekir. Hastanın tedavi seansları dışında dinlenebilmesi için sessiz bir ortam sağlanmalıdır.

İstanbul Rehabilitasyon Akademisi
Beyin Hasarı Tedavisi

Merkezimizde, kapsamlı yatılı fizik tedavi programı ile beyin hasarı tedavisi uygulanmaktadır.

Sorularınızı iletin

Randevu veya sorularınız için aşağıdaki formu doldurun,
size en kısa sürede ulaşalım.

Bize Ulaşın!

Yol Tarifi Alın

Beyin hasarı travmatik veya travma dışı nedenlere bağlı olabilir. Travmatik olmayan beyin hasarı nedenlerinden inme, kanser, zehirlenme, enfeksiyon gibi durumlarda akut dönemde hastalığa özel yaklaşımlar mevcuttur. Kronik dönemde ise beyin hasarının sonuçları, ilk olay yanında, etkilenen beyin bölgesi ve hasarın şiddeti ile ilişkilidir ve rehabilitasyon yaklaşımları aynı temel prensiplere dayanır.

Akut Dönem Tedavisi

Kafa ya da beyin yaralanması olan herkese acil tıbbi bakım sağlanmalıdır. Hafif görünen kafa yaralanmaları bile ciddi sonuçlar doğurabilir. Beyin hasarı olup olmadığı ve varsa şiddeti nörolojik muayene, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans görüntüleme (emar) ile anlaşılabilir.

Beyin yaralanmalarında genelde ilk darbe veya hastalık anında olan birincil hasar ile ilk hasardan saatler veya günler içinde kafa içi basınç artışı, beyin ödemi gibi nedenlerle gerçekleşen ikincil hasar söz konusudur. Acil tıbbi tedavi ikincil hasarların engellenmesi veya azaltılmasını sağlar.

Akut tedavide öncelikle acil serviste hastanın hayati fonksiyonları kontrol altına alınır. Daha sonra takip için yoğun bakıma yatırılması gerekebilir. Travmatik beyin hasarında başın yüksekte tutulması, oksijen desteği, nöbet oluşmasını engelleyici ilaç tedavisi, beyin ödemini azaltmak için kanın su tutma kapasitesini arttıran “hiperosmolar tedavi”, ilaçlarla beynin uyutularak enerji ihtiyacının azaltılması yöntemleri kullanılmaktadır. Ayrıca beyin hasarını azaltmak için tüm vücut veya beyin soğutma da uygulanabilmektedir. Ameliyat gerekip gerekmediğini anlamada muayene ve tomografi yanında kafa içi basınç izlemi de yararlıdır. Hematom denilen kan birikimi olmuşsa kraniyotomi denilen kafatasında delik açma yöntemi ile kan boşaltılır, kanama durdurulur. Eğer beyin ödemi varsa dekompressif kraniyektomi denilen kafatası kemiğinin bir kısmının açılıp çıkarılma yöntemiyle beyine genişleyebileceği alan sağlanır (1).

Travmatik beyin hasarının akut döneminde yeni tedavi yöntemleri

Beyin hasarının erken dönem tedavisinde başarı oranını arttırmak için bilimsel çalışmalar sürmektedir. Kalsiyum kanal blokörleri, propranolol, statinler, amantadin (dopamin agonisti), siklosporin A, glibenklamid, minosiklin, traneksamik asit, eritropoietin, sinir büyüme faktörü (NGF), TNF blokerleri, NNZ-2566 proteini, SB100B proteini akut dönem medikal tedavi etkinliği açısından klinik düzeyde araştırılan bazı ilaç ve proteinlerdir. Klinik öncesi düzeyde ise timozin beta 4 polipeptidi, eksozomlar, interlökin-1 reseptör antagonisti, insan rekombinant doku plazminojen aktivatörü, mikro RNA’ların travmatik beyin hasarı tedavisinde kullanılabilirliği araştırılmaktadır (2).

Beyin Hasarının Etkileri

Beyin hasarına bağlı olarak kol veya bacakta güçsüzlük gibi felç durumları ilk bakışta anlaşılabilen etkilerdir. Fakat beyin hasarı zihinsel, duygusal ve davranışsal etkilere de neden olur ve bunların hasta ve çevresindeki kişiler tarafından anlaşılması daha güç olabilir.

Beyin hasarı kim olduğumuzu, düşünme ve hissetme şeklimizi etkileyebilir. Her beyin hasarı kendine özgü sonuçlara yol açabilir. Beyinde hasarlanan yer, hasarın büyüklüğü, hasarın nedeni gibi özellikler kişinin etkilenme şeklini belirler. Ağır beyin hasarları koma, bitkisel yaşam ve hatta ölüme neden olabilir.

Her beyin hasarının sonuçları kendine özgü olmak ile birlikte, beyin hasarına neden olan ilk olayın yanında, etkilenen beyin bölgesi ve hasarın şiddeti ile ilişkili olarak çok çeşitli sorunlar gelişebilir. Rehabilitasyon tüm bu sorunları kapsayıcı nitelikte olmalıdır.

Beyin Hasarı Rehabilitasyonunda Temel Prensipler

Beyin hasarı tedavisi için rehabilitasyon merkezine yatırılan bir hasta öncelikle fizik tedavi ve rehabilitasyon hekimi tarafından her yönüyle değerlendirilir. Bununla beraber çok sayıda sağlık çalışanı hastanın iyiliği için ekip halinde görev yapar. Elbette hasta ve hasta yakınları bu ekibin merkezinde yer alır. Hastanın hayati tehlikesi geçtikten sonra erken dönemden itibaren rehabilitasyon başlanmalıdır.

Yutma fonksiyonu değerlendirilir ve gereken önlemler alınarak tedavi edilir.
Diyeti diyetisyen tarafından düzenlenir.
İlaç tedavileri ve hasta bakımı rehabilitasyon hemşireleri tarafından takip edilir.
Konuşma veya anlama bozukluğu varsa iletişim becerilerini kazandırmaya yönelik konuşma terapisi yapılır.
Kendine bakım ve günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık kazanması için iş uğraşı terapisi yapılır.
Hareket özgürlüğünü sağlama (yataktan sandalyeye geçiş, yürüme, denge) için fizyoterapistler tarafından egzersiz programı uygulanır. Bu konuda robotik rehabilitasyon, bilgisayar destekli denge cihazı gibi yüksek teknoloji araçları kullanılabilir.
Hekimin değerlendirmesi sonucu ortez teknikerleri hastaya uygun ortezleri üretir ve kontrolünü yapar.
Ağrı, eklem tutukluğunu azaltma veya kas güçlendirme için elektrik stimülasyonu ve ısıtıcı tedavi gibi uygulamalar fizik tedavi teknikerlerince yapılır.
Psikiyatrik değerlendirmesi uzman hekim tarafından yapılıp gerekiyorsa tedavi verilir.
Sosyal çalışmacı hastanın yeni durumuna uygun iş bulmasını veya sosyal destek almasını sağlar.
Kronik dönem beyin hasarı tedavisinde kök hücre terapisi, transkraniyel manyetik stimülasyon, zenginleştirilmiş çevre terapisi araştırılan yeni yöntemlerden bazılarıdır.

Referanslar

Galgano M, Toshkezi G, Qiu X, Russell T, Chin L, Zhao L-R. Traumatic Brain Injury: Current Treatment Strategies and Future Endeavors. Cell Transplantation. 2017;26(7):1118-1130. doi:10.1177/0963689717714102.
Xiong Y, Zhang Y, Mahmood A, Chopp M. Investigational agents for treatment of traumatic brain injury. Expert opinion on investigational drugs. 2015;24(6):743-760. doi:10.1517/13543784.2015.1021919.

1. Beyin hasarı neden olur? Belirtileri nelerdir?

2. Beyin hasarı tedavi edilebilir mi?