Omurilik felci, omuriliğin herhangi bir parçasının hasar görmesi sonucu oluşur. Genellikle yaralanma seviyesinin altında güç kaybı, duyu kaybı ve çeşitli vücut fonksiyonlarında değişimler görülür.
Omurilik yaralanması geçiren ve omurilik felci gelişen birçok hasta, fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamaları ile günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız hale gelebilir.
Ancak, yaralanmanın şiddetine bağlı olarak, birçok hastada ise kaybedilen fonksiyonların tümü iyileşmez.Bu tür durumlarda yardımcı cihazlar kullanılabilir. Ayrıca tıp alanındaki gelişmelerin, gelecekte tüm omurilik yaralanmalarının onarımını mümkün kılacağı düşünülmektedir.
Omurilik Felci Belirtileri
Omurilik felci belirtileri temel olarak 2 faktöre bağlıdır: Yaralanmanın yeri ve şiddeti. Omurilik yaralanmasından sonra, omuriliğin hasar görmemiş en alt seviyesi; yaralanmanın nörolojik seviyesi olarak adlandırılır. Yaralanmanın şiddeti ise komplet ve inkomplet terimleri ile ifade edilir.
- Komplet Yaralanma: Yaralanma seviyesinin altındaki tüm duyusal ve motor fonksiyonlar kaybolmuştur.
- İnkomplet Yaralanma: Yaralanma seviyesinin altında motor veya duyusal fonksiyonlardan bazıları korunmuştur. Bunların ne kadar korunduğuna göre inkomplet yaralanma derecesi belirlenir.
Ayrıca, omurilik yaralanması sonucu oluşan omurilik felci genellikle şu şekillerde ifade edilir:
- Tetrapleji: Kuadripleji olarak da bilinir. El, kol, gövde, bacaklar ve pelvik organların hepsinin etkilendiği anlamına gelir.
- Parapleji: Gövdenin, bacakların ve pelvik organların etkilendiği anlamına gelir.
Kabaca, 4 uzuvda da etkilenme varsa tetrapleji; yalnızca bacaklarda etkilenme varsa parapleji terimi kullanılır. Yaralanmanın yerine ve şiddetine göre omurilik felci aşağıdaki belirtilere sebep olabilir:
- Hareket kaybı,
- His kaybı,
- Bağırsak ve mesane kontrolünün kaybı,
- Aşırı kas kasılmaları ve spazmlar,
- Cinsel işlev bozuklukları,
- Sinir hasarından kaynaklanan ağrı,
- Akciğer fonksiyonlarında bozukluk.
Acil Durum Belirtileri
- Bir kazadan sonra omurilik yaralanmasının acil durum belirtileri şunlardır:
- Boyun, baş veya sırt bölgesinde aşırı ağrı,
- Vücudun herhangi bir yerinde zayıflık, koordinasyon bozukluğu veya felç,
- El veya ayaklarda uyuşma, karıncalanma veya his kaybı,
- Mesane ve bağırsak kontrolünün kaybı,
- Denge ve yürümede zorluk,
- Yaralanma sonrası solunum bozukluğu
Baş – boyun bölgesinde önemli bir yaralanma geçiren herkes mutlaka doktora başvurmalıdır. Çünkü ciddi bir omurilik yaralanması, kendini hemen belli etmeyebilir. Uyuşukluk ve felç tablosu yavaş yavaş ortaya çıkabilir. Acil tıbbi müdahaleye ulaşmak, oluşabilecek felç tablosunu ve tedavi potansiyelini önemli ölçüde etkiler.
Eğer birinin sırt veya boyun yaralanması olduğundan şüpheleniyorsanız yaralıyı hareket ettirmeyin ve derhal 112’yi arayın.
Referans: mayoclinic.org
