Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Prof. Dr. Engin Çakar, beyne pıhtı atması sonucu felç geçirme ve felç tedavisi hakkında merak edilenleri sizler için anlattı.
Vücudumuzun farklı bir bölgesinde oluşan pıhtının, oluştuğu yerden koparak kan dolaşımına karışması ve beyne ulaşması durumuna beyne pıhtı atması denir. Beyne ulaşan pıhtı, beyindeki kan damarını tıkar ve beynin kan dolaşımını engellerse inme gelişir.
İnme, beyin damarlarının tıkanması veya kanaması sonucunda gerçekleşir. Beyin damarlarının tıkanması ise orada oluşan bir pıhtı nedeniyle veya vücudun başka yerinde oluşan pıhtının beyne atması nedeniyle oluşabilir. Beyne pıhtı atması olarak bilinen durum budur.
Beyne pıhtı atması neden olur?
Beyin damarlarını tıkayarak inmeye neden olan pıhtı, vücudun pek çok farklı bölgesinden gelebilir. En sık ise kalp ve boyun damarlarından gelir. Kalbin ritim bozukluklarından biri olan atriyal fibrilasyon, beyne pıhtı atmasında en önemli risk faktörüdür.
Beyin damarları yalnızca kan pıhtısı nedeniyle tıkanmaz. Kemik kırıklarında, kemik iliğinden kana karışan yağ damlacığı veya çeşitli nedenlerle kan damarlarına giren hava baloncukları da beyin damarlarında tıkanıklığa neden olabilir.
Beyne pıhtı atması belirtileri nelerdir?
Beyne pıhtı atması, beyin damarlarında tıkanıklığa ve inmeye neden olacağından beyne pıhtı atması belirtileri inme belirtileri ile aynıdır:
- Yüz, kol veya bacakta ani gelişen uyuşma, hissizlik ve güç kaybı (genellikle vücudun yalnızca sağ veya yalnızca sol tarafında gelişir),
- Bilinç kaybı, baş dönmesi, kusma,
- Konuşma ve anlamada güçlük,
- Görmede zorluk veya görme kaybı,
- Şiddetli baş ağrısı,
- Yürümede zorluk gibi belirtiler görülebilir.
Bu belirtiler hissedildiği anda Acil tıbbi müdahale gereklidir, müdahale ne kadar erken başlarsa, kişinin hayatta kalma şansı o kadar yüksek olacaktır.
Beyne pıhtı atması sonucu oluşan felç düzelir mi?
Beyindeki hasarın yeri ve şiddeti, hastanın yaşı, genel sağlık durumu ve tıbbi müdahaleye ulaşma süresi kişinin iyileşme sürecini etkileyen önemli faktörlerdir. İnme geçiren kişi hayatını kaybedebilir, kısmi veya tam felç kalabilir, tam veya tama yakın iyileşebilir. Dolayısıyla her hastanın iyileşme süreci farklılık gösterir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon alanındaki bilimsel ve teknolojik gelişmelerle birlikte, beyne pıhtı atması sonucu felç geçiren hastaların günlük hayatlarına dönmeleri sağlanabilmektedir.
Beyne pıhtı atması sonucu felç tedavisi nasıl yapılır?
Beyne pıhtı atması sonucu felç geçiren hasta, hayati tehlikeyi atlatıp genel durumu stabil hale geldiğinde, fizik tedavi kliniklerine yönlendirilir.
Bazı hasta yakınları, hastanın birkaç ay evde istirahat ederse düzeleceği şeklinde, yanlış düşüncelere sahip olabilir. Beyne pıhtı atmasında, hastanın tıbbi durumu stabil hale gelir gelmez fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci başlamalıdır. Erken dönemde başlayan fizik tedavi sayesinde hastada gelişebilecek yatak yarası, eklemlerde kireçlenme ve kas kısıtlılıkları gibi sorunlar önlenir; hastanın iyileşme şansı artar.
Rehabilitasyon süreci fizik tedavi hekimi önderliğindeki bir ekip tarafından yürütülür. Bu ekipte fizyoterapist, ergoterapist, robotik rehabilitasyon ekibi, fizik tedavi teknikeri, konuşma – yutma terapisti, rehabilitasyon hemşiresi gibi birçok farklı alandan uzman bir arada çalışır.
Robotik fizik tedavi cihazları, felç geçiren hastanın iyileşme sürecini hızlandırır. Hastayı erken dönemde dik pozisyona getirmek için robotik yatak, kaybolan yürüme yeteneğini tekrar öğretmek için yürüme robotu, yürüme kalitesini geliştirirken yerçekimsiz yürüme platformu ve el – kol fonksiyonlarını geri kazanmak için ise el – kol robotu kullanılır.
Ayrıca hastanın tıbbi durumunun hassasiyeti nedeni ile başta nöroloji, beyin cerrahisi, iç hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları olmak üzere farklı tıbbi branşlardan uzman hekimler hastayı düzenli olarak takip eder.
